Automatic Negative Thoughts : ANTs

มีมดในสมองคน

***************

ตามปกติแล้ว คนเราจะ "คิดลบ" เพื่อความอยู่รอดของเราครับ 

เช่น สมัยก่อนที่เราเป็นมนุษย์ถ้ำ หากเรา เห็นพุ่มไม้ไหว ๆ 

สมองของเราจะคิดลบก่อนเลยว่า 

ข้างหลังพุ่มไม้นั้น อาจเป็น "เสือ" ที่จะทำอันตรายเรา 

เราจะไม่ "คิดบวก" ว่า ข้างหลังพุ่มไม้นั้นเป็น "กระต่าย" เพื่อเราจะจับไปเลี้ยงดูเล่น   

การคิดลบแบบนี้นี่เองครับ 

ที่ทำให้เผ่าพันธุ์มนุษย์ของเรา "อยู่รอด" มาจนถึงทุกวันนี้  

แต่เนื่องจากปัจจุบัน เสือทั้งหลายได้ถูกจับไปไว้ในกรงเกือบหมดแล้ว

โอกาสที่เราจะเจอเสือจริง ๆ น้อยมาก 

แต่ "สมอง" ของเรา ก็ยังติดกับการคิดลบแบบนี้อยู่ ทำให้เรามีความทุกข์ 

ซึ่งการคิดลบแบบนี้ทำให้เกิด "มด" ตัวที่น่ากลัวที่สุดในชีวิตเรา  

ซึ่งมดตัวที่ว่านี้ คือ Automatic Negative Thoughts : ANTs  

ซึ่งหมายถึงการเป็น "คนคิดลบโดยอัตโนมัติ" 

Dr. Daniel G. Amen ซึ่งเป็นจิตแพทย์ชื่อดังของ USA กล่าวว่า 

ในสมองของคนเรามี "มดอยู่ 9 สายพันธุ์" 

ที่ทำให้เราเกิดความทุกข์  

เรามาลองดูว่า มีมดสายพันธุ์ไหนบ้าง ที่อยู่ในสมองของเรา 

1. สายพันธุ์ "เสมอ" และ "ไม่เคย" (ANT 1 "Always" and "Never") 

มดสายพันธุ์นี้มีมากที่สุด เช่น เคยไหมที่เราชอบคิดว่า 

"เขาไม่เคยฟังฉันเลย" "ฉันผิดพลาดเสมอ" "เขาขึ้นเสียงกับฉันทุกครั้ง"  

ซึ่งจริง ๆ แล้ว เหตุการณ์ไม่ได้เป็นแบบนี้ 

แต่สมองจะคิดแบบเหมารวม

โดยที่จริงแล้ว เขาก็ฟังเราบ้าง เราก็ทำถูกบ้างผิดบ้าง หรือ บางทีเขาก็รับฟังเราไม่ได้ขึ้นเสียงกับเราทุกครั้ง เป็นต้น 

2. สายพันธ์ "เมินสิ่งดี ดูสิ่งลบ" (ANT 2 "Focusing on the Negative") 

มดสายพันธุ์นี้ ทำให้เรามองแต่เฉพาะด้านลบ

เช่น "ล้างรถทีไร ฝนตกทุกที" แต่จริง ๆ แล้ว 

เราล้างรถ 10 ครั้ง ฝนอาจจะตก 1 ครั้ง 

แต่เรามัก Focus ไปที่ความคิดด้านลบ   

3. สายพันธุ์ "หมอดูซาดิสต์" (ANT 3 "Foutune Telling")

มดสายพันธุ์นี้ร้ายกาจมาก เป็นตัวกำหนดชะตาชีวิตเรา 

เช่น เราคิดว่า "เดี๋ยวตอนที่เราขึ้นไปพูดบนเวที คนคงหัวเราะเยาะเราแน่" 

ซึ่งการคิดแบบนี้ จะทำให้เรารู้สึกตื่นเต้นผิดปกติ มือสั่น ขาสั่น เสียงสั่น และลืมบท ทำให้เวลาขึ้นไปพูด คนก็จะหัวเราะเยาะเราจริง ๆ 

4. สายพันธุ์ "อ่านใจไปเรื่อยเปื่อย" (ANT 4 "Mind Reading") 

มดสายพันธุ์นี้ ชอบเดาใจ คิดไปเองในแง่ลบ เช่น เห็นคนจับกลุ่มคุยกัน 

ก็คิดว่า "คนพวกนั้น กำลัง นินทาเราแน่ ๆ เลย"  หรือ 

หัวหน้าพูดอะไรในภาพรวมในที่ประชุมก็คิดว่า 

"หัวหน้ากำลังหมายถึงเราแน่เลย"

ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นการคิดไปเอง 

5. สายพันธุ์ "รู้สึก...แต่ไม่นึกคิด" (ANT 5 "Thinking with Your Feelings") 

 มดพันธุ์นี้ ทำให้เราชอบมีความรู้สึกต่อสิ่งต่าง ๆ ในแง่ลบ 

เช่น "ฉันรู้สึกว่าฉันเป็นส่วนเกินของหน่วย" "ฉันรู้สึกว่าใคร ๆ ก็ไม่รักฉัน" ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นความรู้สึกของเราเอง ไม่ใช่ความรู้สึกที่คนอื่นมีต่อเรา 

6. สายพันธุ์ "หมกมุ่นอยู่กับอดีต" (ANT 6 "Guilty of Beating) 

มดสายพันธุ์นี้ทำให้เราชอบย้อนคิดถึงอดีต เช่น

ติดคำพูดว่า "ถ้าเพียงแต่ตอนนั้น เราไม่ตัดสินใจผิด ชีวิตเราคงไม่เป็นแบบนี้" หรือ 

"ไม่น่าเลย ฉันไม่น่าพูดกับพ่อแม่อย่างนั้นไปเลย"  

ซึ่งจริง ๆ แล้ว ไม่ควรเอา อดีตเป็น "ห้องขัง" ชีวิตเรา 

แต่ควรใช้อดีตเป็น "ห้องเรียน" ที่เราจะไม่ทำแบบนั้นอีก 

7. สายพันธุ์ "ตราหน้า แล้วด่าให้ยับ" (ANT 7 "Labeling")

มดพวกนี้ ชอบตราหน้าคนอื่น  

เช่น "ไอ้พวกรากหญ้า คิดไม่เป็น"  "ไอ้พวกคนจีนเสียงดัง" 

"ไอ้พวกเด็กเจนวายหัวดื้อ"  ซึ่งแท้จริงแล้ว 

มีคนรากหญ้ามากมายที่หัวดีกว่าคนจบปริญญาเอก 

มีคนจีนมากมายที่มีกิริยาเรียบร้อย 

และมีเด็กเจนวายมากมายที่น่ารักและเคารพผู้ใหญ่ 

8. สายพันธู์ "เพราะฉันขัน ตะวันจึงขึ้น" (ANT 8 "Personalization") 

มดพันธุ์นี้มาจากนิทานเรื่องหนึ่ง ที่มีไก่ตัวหนึ่งลุกออกไปขันทุกเช้า 

พอวันหนึ่ง ไก่ป่วยหนักมาก ลูก ๆ ก็บอกว่า พ่อวันนี้ไม่ต้องไปขันหรอก 

แต่พ่อบอกว่าไม่ได้หรอก "เพราะพ่อขัน ตะวันจึงขึ้น 

ถ้าพ่อไม่ออกไปขัน ดวงอาทิตย์จะไม่ขึ้น แล้วโลกจะแย่แน่"  

ซึ่งเป็นการเข้าใจผิด หลงตัวเอง คิดว่าตัวเอง คือคนสำคัญเกินเหตุ 

9. สายพันธุ์ "คุณน่ะทำ" (ANT 9 "Blame") 

มดสายพันธุ์นี้น่ากลัวที่สุด เพราะจะทำให้เราคิดว่า 

ที่ชีวิตเราเป็นแบบทุกวันนี้ เพราะ 

พ่อแม่ หัวหน้า เพื่อน สังคม ฯลฯ เป็นต้นเหตุ  

มดสายพันธุ์นี้ทำให้เรา "โทษคนอื่น" 

โดยไม่ยอม หันมาดูตัวเอง 

ซึ่งการคิดแบบนี้ เป็นการคิดแบบ "เหยื่อ" 

คือ คิดว่าตัวเองเป็นเหยื่อของการกระทำของคนอื่น

ซึ่งทำให้ชีวิตหมดพลัง และไร้คุณค่า อีกทั้งจะไม่ยอมปรับปรุงตัว

Credit: คุณหมอยงยุทธ วงศ์ภิรมย์ศานต์

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=4366518950030377&id=100000169455098