Automatic Negative Thoughts

"ANTs ที่กัดกินใจเรา"

ตามปกติแล้ว คนเราจะ "คิดลบ" เพื่อความอยู่รอดของเราครับ เช่น สมัยก่อนที่เราเป็นมนุษย์ถ้ำ หากเราเห็นพุ่มไม้ไหว ๆ สมองของเราจะคิดลบก่อนเลยว่า ข้างหลังพุ่มไม้นั้น อาจเป็น "เสือ" ที่จะทำอันตรายเรา เราจะไม่ "คิดบวก" ว่า ข้างหลังพุ่มไม้นั้นเป็น "กระต่าย" เพื่อเราจะจับไปเลี้ยงดูเล่น

การคิดลบแบบนี้นี่เองค่ะ ที่ทำให้เผ่าพันธุ์มนุษย์ของเรา "อยู่รอด" มาจนถึงทุกวันนี้ แต่เนื่องจากปัจจุบัน เสือทั้งหลายได้ถูกจับไปไว้ในกรงเกือบหมดแล้ว โอกาสที่เราจะเจอเสือจริง ๆ น้อยมาก แต่ "สมอง" ของเราก็ยังติดกับการคิดลบแบบนี้อยู่ ทำให้เรามีความทุกข์

ซึ่งการคิดลบแบบนี้ทำให้เกิด "มด" ตัวที่น่ากลัวที่สุดในชีวิตเรา ซึ่งมดตัวที่ว่านี้ คือ
"Automatic Negative Thoughts" : ANTs ซึ่งหมายถึงการเป็น "คนคิดลบโดยอัตโนมัติ"

Dr. Daniel G. Amen ซึ่งเป็นจิตแพทย์ชื่อดังของ USA. กล่าวว่า ในสมองของคนเรามี "มดอยู่ 9 สายพันธุ์" ที่ทำให้เราเกิดความทุกข์ เรามาลองดูว่า มีมดสายพันธุ์ไหนบ้าง ที่อยู่ในสมองของเรา

1. สายพันธุ์ "เสมอ" และ "ไม่เคย" (ANT 1 "Always" and "Never")
มดสายพันธุ์นี้มีมากที่สุด เช่น เคยไหมที่เราชอบคิดว่า
"เขาไม่เคยฟังฉันเลย"
"ฉันผิดพลาดเสมอ"
"เขาขึ้นเสียงกับฉันทุกครั้ง"
ซึ่งจริง ๆ แล้ว เหตุการณ์ไม่ได้เป็นแบบนี้ แต่สมองจะคิดแบบเหมารวม
โดยที่จริงแล้ว เขาก็ฟังเราบ้าง เราก็ทำถูกบ้างผิดบ้าง
หรือ บางทีเขาก็รับฟังเราไม่ได้ขึ้นเสียงกับเราทุกครั้ง เป็นต้น

2. สายพันธ์ "เมินสิ่งดี ดูสิ่งลบ" (ANT 2 "Focusing on the Negative")
มดสายพันธุ์นี้ ทำให้เรามองแต่เฉพาะด้านลบ เช่น "ล้างรถทีไร ฝนตกทุกที"
แต่จริง ๆ แล้ว เราล้างรถ 10 ครั้ง ฝนอาจจะตก 1 ครั้ง
แต่เรามัก Focus ไปที่ความคิดด้านลบ

3. สายพันธุ์"หมอดูซาดิสค์
(ANT 3 "Foutune Telling")
มดสายพันธุ์นี้ร้ายกาจมาก เป็นตัวกำหนดชะตาชีวิตเรา เช่น เราคิดว่า
"เดี๋ยวตอนที่เราขึ้นไปพูดบนเวที คนคงหัวเราะเยาะเราแน่"
ซึ่งการคิดแบบนี้ จะทำให้เรารู้สึกตื่นเต้นผิดปกติ มือสั่น ขาสั่น เสียงสั่น และลืมบท
ทำให้เวลาขึ้นไปพูด คนก็จะหัวเราะเยาะเราจริง ๆ

4. สายพันธุ์ "อ่านใจไปเรื่อยเปื่อย"
(ANT 4 "Mind Reading")
มดสายพันธุ์นี้ ชอบเดาใจ คิดไปเองในแง่ลบ เช่น
เห็นคนจับกลุ่มคุยกัน ก็คิดว่า "คนพวกนั้น กำลังนินทาเราแน่ ๆ เลย"
หรือ หัวหน้าพูดอะไรในภาพรวมในที่ประชุมก็คิดว่า "หัวหน้ากำลังหมายถึงเราแน่เลย"
ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นการ คิดไปเอง

5. สายพันธุ์ "รู้สึก...แต่ไม่นึกคิด" (ANT 5 "Thinking with Your Feelings")
มดพันธุ์นี้ ทำให้เราชอบมีความรู้สึกต่อสิ่งต่าง ๆ ในแง่ลบ เช่น
"ฉันรู้สึกว่าฉันเป็นส่วนเกินของหน่วย"
"ฉันรู้สึกว่าใคร ๆ ก็ไม่รักฉัน"
ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นความรู้สึกของเราเอง ไม่ใช่ความรู้สึกที่คนอื่นมีต่อเรา

6. สายพันธุ์ "หมกมุ่นอยู่กับอดีต" (ANT 6 "Guilty of Beating)
มดสายพันธุ์นี้ทำให้เราชอบย้อนคิดถึงอดีต เช่น ติดคำพูดว่า
"ถ้าเพียงแต่ตอนนั้น เราไม่ตัดสินใจผิด ชีวิตเราคงไม่เป็นแบบนี้" หรือ
"ไม่น่าเลย ฉันไม่น่าพูดกับพ่อแม่อย่างนั้นไปเลย"
ซึ่งจริง ๆ แล้ว ไม่ควรเอาอดีตเป็น "ห้องขัง" ชีวิตเรา
แต่ควรใช้อดีตเป็น"ห้องเรียน" ที่เราจะไม่ทำแบบนั้นอีก

7. สายพันธุ์ "ตราหน้า แล้วด่าให้ยับ" (ANT 7 "Labeling")
มดพวกนี้ ชอบตราหน้าคนอื่น เช่น
"ไอ้พวกรากหญ้าคิดไม่เป็น
"ไอ้พวกคนจีนเสียงดัง"
"ไอ้พวกเด็กเจนวายหัวดื้อ
ซึ่งแท้จริงแล้ว มีคนรากหญ้ามากมายที่หัวดีกว่าคนจบปริญญาเอก
มีคนจีนมากมายที่มีกิริยาเรียบร้อย และมีเด็กเจนวายมากมายที่น่ารักและเคารพผู้ใหญ่

8. สายพันธู์ "เพราะฉันขัน ตะวันจึงขึ้น"
(ANT 8 "Personalization")
มดพันธุ์นี้มาจากนิทานเรื่องหนึ่ง ที่มีไก่ตัวหนึ่งลุกออกไปขันทุกเช้า
พอวันหนึ่ง ไก่ป่วยหนักมาก ลูก ๆ ก็บอกว่า พ่อวันนี้ไม่ต้องไปขันหรอก
แต่พ่อบอกว่าไม่ได้หรอก
"เพราะพ่อขัน ตะวันจึงขึ้น ถ้าพ่อไม่ออกไปขัน ดวงอาทิตย์จะไม่ขึ้น แล้วโลกจะแย่แน่"
ซึ่งเป็นการเข้าใจผิด หลงตัวเอง คิดว่าตัวเอง คือคนสำคัญเกินเหตุ

9. สายพันธุ์ "คุณน่ะทำ"
(ANT 9 "Blame")
มดสายพันธุ์นี้น่ากลัวที่สุด เพราะจะทำให้เราคิดว่า ที่ชีวิตเราเป็นแบบทุกวันนี้ เพราะ
พ่อแม่ หัวหน้า เพื่อน สังคม ฯลฯ เป็นต้นเหตุ
มดสายพันธุ์นี้ทำให้เรา "โทษคนอื่น" โดยไม่ยอมหันมาดูตัวเอง
ซึ่งการคิดแบบนี้ เป็นการคิดแบบ "เหยื่อ" คือ
คิดว่าตัวเองเป็นเหยื่อของการกระทำของคนอื่น ซึ่งทำให้ชีวิตหมดพลัง และไร้คุณค่า
อีกทั้งจะไม่ยอมปรับปรุงตัวเอง


ที่มา https://www.facebook.com/parents.school/photos/np.100416503.1516457360/775365479184128/